Tarot of Druids bao gồm những lá bài tràn ngập hình ảnh về nền văn hóa Celtic, một nền văn hóa từng thịnh vượng trên vùng đất Anh Quốc, Ailen trước thời Thiên Chúa Giáo. Đặc biệt chú trọng đến Bộ Đại Bí Mật của bộ bài, tôi nhận thấy thay vì sử dụng hệ thống của Raider Waite, tác giả đã gắn mỗi lá bài với hình ảnh của một vị thần. Điều này vừa gây sự khó khăn và tò mò cho người sử dụng. Người dùng bộ này đa số sẽ phải sử dụng cuốn sách hướng dẫn đính kèm thì mới nắm bắt được ý nghĩa thể hiện. Xuất phát từ mục đích cá nhân, để có thể có cái nhìn cụ thể và rõ nét hơn về các vị thần thay vì chỉ vài ba từ ngắn ngủi trong booklet, tôi đã tiến hành tìm kiếm và tham khảo nhiều nguồn tài liệu để có thông tin sẽ đề cập ở bài này. Tuy nhiên, chắc chắn sẽ có nhiều thiếu sót hoặc có thông tin chưa chuẩn xác vì bản thân các thông tin này là do người đời sau ghi lại chứ không có văn bản cồ xưa nào đề cập vì tính truyền miệng được phổ biến hơn trong văn hóa Celtic.
 |
| Tarot of Druids. Ảnh: Anh Nguyễn |
Lá 0 - Fintan mac Bóchra là một trong những nhân vật đầu tiên xuất hiện trong nền văn hóa truyền thống Ailen. Ông ta được biết đến như một người kể lại chính những câu chuyện thần thoại của đất nước Ailen. Ở một số phương diện thì ông còn là nhân vật chính của nhiều văn bản truyền thống dưới góc nhìn như một kẻ chứa đầy trí tưởng tượng, điên rồ và âm mưu. Các học giả Celtic trong khi nghiên cứu, thảo luận cũng đã bày tỏ khá nhiều quan điểm đối lập liên quan đến Fintan. Nhân vật này đối với các nhà nghiên cứu vẫn còn nhiều tranh cãi nên tôi cũng không dám bàn nhiều. Nhưng trong rất nhiều ý kiến đó thì đây là ý kiến có mức ảnh hưởng rộng nhất: ông là người được đưa lên để trở thành 'vị thần của thế giới khác', là một trong những giống người nguyên thủy theo truyền thống Ailen.
Lá số 0 với hình ảnh của Fintan mac Bochra thể hiện khả năng bẩm sinh, bản năng, hành động một cách tự nhiên, trí tưởng tượng cũng như sự điên rồ, mất trí.
Lá I - Các văn bản nghiên cứu cho rằng Lug là một người trễ hẹn khi đến Đền thờ Patheon Ailen, một vị thần của bộ lạc, người mà có khả năng đặc biệt trong việc sử dụng một cây giáo lớn và một loại vũ khí đặc biệt của người Ailen (gọi là "sling") trông như một đoạn dây, có gắn một miếng da để quăng ném đá, có thể tưởng tượng tương tự súng cao su của Việt Nam nhưng không có choạc. Cả hai vật dụng này đều chứa sức mạnh phép thuật bất khả chiến bại. Một trong những tính ngữ của ông là lamfhada- "of the long arm" (tạm dịch: của một cánh tay dài - NV: Chắc là do liên quan đến cây giáo dài và khả năng đánh xa của sling). Đây có lẽ là một vị thần trẻ và dường như hấp dẫn hơn vị chủ thần DAGDA.
 |
| Tarot of Druids. Ảnh: Anh Nguyễn |
Lễ hội vinh danh Lug được gọi là Lugnasad tổ chức hàng năm vào ngày 01 tháng 8, một lễ kỷ niệm mang đậm tính nông nghiệp ở một đất nước có khuynh hướng sử dụng lịch mùa vụ, một lần nữa cho rằng Lug có thể là người về sau đã thay thế vị trí một vị thần trong bộ lạc Tro-grain đầy tính phức tạp (Trograin là một tộc thiểu số tại Ailen). Một tên khác cho lễ hội tháng tám còn được gọi là Bron Trograin (Cơn thịnh nộ của Trograin). Giống như nhiều vị thần Celtic khác, Lug cũng có khả năng thay đổi hình dạng, và với bản tính đó mà nhiều khi ta bắt gặp Lug với cái tên Lynx (Mèo rừng). Trong văn hóa nguyên thủy, Lug là vị thần của kỹ năng, được tôn thờ trong giai đoạn thời kì đầu cho đến khoảng năm 400 sau Công Nguyên, chủ yếu ở Lugudunum hay vùng Lyons ngày nay và một vài nơi khác trong nội địa Châu Âu. Một số tên gọi khác của Lug là Lugh hay Lamfhada.
Lá bài Lug thể hiện sự đạt được mong muốn, lắng nghe, tin tưởng vào bản thân cũng như sự rối loạn, bối rối, mất phương hướng.
Lá II - Brigh là một vị thần Celtic lớn chuyên cai quản việc đồng áng, mùa vụ, được mô tả như là một "một người đàn bà thông minh, con gái của DAGDA" (còn DAGDA là ai thì sẽ được nhắc đến ở lá bài sau). Brigh đã bị "Kitô giáo hóa" khi trở thành Thánh Brigh của Kildare, sống từ 450-523 sau Công Nguyên. Bà cũng được cho là người thành lập các cộng đoàn nữ tu Kitô giáo đầu tiên tại Ailen. Bà được tôn thờ và kỷ niệm bởi người dân vào ngày 01 tháng 2 trong lễ hội Imbolc, điều đặc biệt là đây cũng trùng với sự khởi đầu của chu kỳ tiết sữa ở cừu. Còn ở Scotland, đây là ngày trong thần thoại cho rằng Brigit đánh bại mụ phù thủy mùa đông có khuôn mặt xanh. Lịch Kitô giáo được có riêng một ngày lễ Thánh Brigit. Không có hồ sơ nào cụ thể được ghi chép lại, nhưng trong thần thoại Ailen, bà đã trở thành bà đỡ cho Đức Mẹ Đồng Trinh Maria. Tên bà được dùng để đặt tên cho nhiều địa danh của Ailen và châu Âu. Nó cũng có nghĩa là "người đáng tôn thờ" tương tự như Brhati trong tiếng Phạn.
Trong Tarot, lá Brigh thể hiện các thế lực ham muốn tình dục, tình ái cũng như sự ngu muội, cám dỗ.
 |
| Tarot of Druids. Ảnh: Anh Nguyễn |
Lá III - Morrigan ( còn có biệt danh là "Nữ Hoàng của Quỷ"). Bà xuất xứ trong văn hóa Celtic như một nữ thần đại diện của chiến tranh, khả năng sinh sản, nảy nở. Nữ thần được thờ cúng từ thời kì đầu cho đến giai đoạn sau Công Nguyên khoảng 400 năm. Người dân còn gọi bà với nhiều cái tên khác như là Macha (Người đàn bà mạnh mẽ như đàn ông) ở vùng Ulster; Medb hoặc Maeve tại vùng Connaught; Etain Echraide ở vùng Tara, ... Tuy là nữ thần của chiến tranh nhưng bà lại đã từng được tôn thờ ở rất nhiều nơi, các miếu thờ của bà có mặt ở hầu hết vùng Ailen.
Một nữ thần đặc biệt thể hiện những đặc tính khác nhau nghe có vẻ như đối nghịch trong đó một mang tính sinh sản và một mang tính phá hoại. Tại các lễ hội của Samain, bà giao phối với DAGDA để đảm bảo sự thịnh vượng trong tương lai của vùng đất và được biết đến như Nữ hoàng Maeve (Medb) của vùng Connaught. Các nghi lễ của bà thường được gắn với Diêm Vương có tiền thân là Ailill. Cũng giống như hai nữ thần Nemain (Sự hoảng sợ - Panic) và Badb Catha (Con quạ của trận chiến- Raven of Battle), bà cũng mang một khía cạnh hiếu chiến và phá hoại hơn. Thay vì tham gia trực tiếp vào các cuộc xung đột, bà sử dụng năng lực siêu nhiên của mình để truyền bá sự sợ hãi và tình trạng lộn xộn. Bà có khả năng thay đổi hình dạng của mình thành nhiều kiểu dáng con vật khác nhau mà trong đó đa số dưới vỏ bọc của một con quạ có thể nói trước kết quả của trận chiến. Morrigan cũng được thể hiện với biểu tượng con ngựa, để củng cố cho nền văn hóa gắn liền với hình ảnh con ngựa, cái có sự liên kết mạnh mẽ về vùng Đông Á. Hai cái tên Macha và Medb của bà cũng bắt nguồn từ từ Mare (có nghĩa là ngựa cái).
Đôi lúc trong lịch sự, Morrigan được đánh đồng với nữ thần ngựa Epona. Cũng giống như nữ thần Celtic khác, Morrigan là một phần của linh hồn tự nhiên của đất chứ không phải là một vị thần của bộ lạc, "Những người nắm quyền bá vương trên mảnh đất Ailen". Trong sự liên kết với sự sống của các vị vua Ailen, Morrigan xuất hiện dưới dạng của cả một cô gái trẻ, đẹp và một mụ già, sau này báo hiệu các dấu hiệu của cái chết hoặc sự phế vị, bị xua đuổi.
Trong Tarot, lá Morrigan thể hiện sự sinh sôi nảy nở. Đôi khi lá này cũng là những bí mật, bí ẩn không mấy làm vui vẻ gì.
Lá IV - DAGDA, chủ thần, người được coi là cha của cả bộ tộc, người được miêu tả là vừa có khả năng gây ra những cái chết cũng như tái sinh. Giống như nhiều các vị thần khác, Dagda cũng được tôn thờ từ thời nguyên thủy cho đến khoảng sau năm 400 sau Công Nguyên. Một số danh xưng khác của ông gồm có Ruad ro-fhessa (Chúa tể của tri thức) hay Eochaid Ollathair (Cha tôn kính).
Dagda là một vị thần hoàn toàn của bộ lạc Ailen mà không tìm thấy trong số người sống tại vùng Trung Âu và Tây Âu thời tiền La Mã. Một cách chung nhất, ông được xem là người bảo hộ và ban ân của mọi người dân. Ông cũng là một người cha, người đứng đầu các vị thần của Ai-len, lãnh đạo chống lại với Fir Bolg trong Trận chiến đầu tiên của Moytura (Những thần dân của nữ thần Danu). Ông không có vai trò tối thượng tuyệt đối, nhưng theo nhiều thần thoại, ông đã gia nhập vào các nghi lễ kết hợp với các nữ thần sinh sản bao gồm cả Morrigan và Boann (Thần sông Boyne). Ông là cha của Brigh và của Aengus Mac Oc. Dagda được thể hiện là sở hữu sức mạnh vô song và khả năng ăn nhiều phi thường (tương tự Thần Sấm Thor). Ông được vẽ bởi tác gia theo đạo Kitô giáo như là một kẻ thô lỗ và kỳ cục. Vũ khí của ông là một chiếc dùi cui hoặc búa lớn có thể giết chín người đàn ông một nhát. Ông sở hữu một chiếc vạc đồng chứa đựng đầy sự sung túc với các thuộc tính kỳ diệu đại diện cho trí tuệ và sự trẻ hóa, biểu tượng của một Ailen thịnh vượng.
Trong Tarot, lá Dagda thể hiện sự an toàn, đạt được những mục tiêu bản thân cũng như những nhu cầu cần bảo hộ.
 |
| Tarot of Druids. Ảnh: Anh Nguyễn |
Lá V - Dian Cecht là một vị thần mà đến nay các miêu tả về ngài trong các văn bản được truyền lại vẫn có phần hạn chế. Tuy nhiên, với những gì chúng ta có, chúng ta có thể biết rằng ông là một thành viên vô cùng quan trọng trong tộc Tuathadedanann, những con dân của nữ thần Danu. Tuathadedanann là một tộc các vị thần có từ thời kì trước các bộ lạc. Các vị thần này cũng bao gồm có Dagda, Lug, Gobniu , Nuadu Argatlam và những người khác. Những vị thần này đại diện cho một hệ thống tộc thần không phân cấp bậc, sở hữu những sức mạnh của siêu nhiên, tham gia chống lại một kẻ thù chung, kẻ nắm trong tay sức mạnh quyền lực của sự hủy diệt và nỗi bất hạnh, các Fomoire và Fir Bolg, những người vẫn được cho rằng đến từ một miền đất nông nghiệp của Hy Lạp. Đây chính là những kẻ xâm lược tiền sử của Ailen, và chúng đã bị đánh bại trong hai trận chiến đấu tại Moytura.
Quay trở lại với Dian Cecht, ông được cho là ông nội của Lug. Ông sở hữu những kỹ năng có thể làm cho các chiến binh hồi sinh hoặc chữa lành các vết thương. Trong thần thoại, ông được cho chính là người đã tạo ra một cánh tay bạc cho thần Nuada, người đã bị thương trong trận chiến huyền thoại Moytura và người sau vẫn nhớ đến ông như Nuada với cánh tay bạc. Ngoài ra, mỗi khi một Tuatha (thần dân của tộc Tuathadedanann) bị trọng thương, Dian Cecht đều cho họ được tắm trong chiếc giếng thiêng Slane nhằm chữa lành các nỗi đau.
Trong lá bài Tarot, mang số V, Dian Cecht hiện ra như một người thầy thuốc, tay giương cao cây tầm gửi trong ánh sáng, ngắm nhìn ba đứa trẻ tắm mình trong giếng thiêng Slane. Lá bài thể hiện "Sự chữa lành, sự tái sinh" hoặc "Đánh mất những gì giá giá trị, ảo tưởng, hoang tưởng" khi nghĩa ngược.
Với lá số VI sẽ là sự xuất hiện của cặp đôi vị thần Midir và Etain đang cưỡi trên đôi thiên nga, bay qua hồ nước yên bình. Trước hết là về Midir, ông hay xuất hiện trong nhiều hình thái khác nhau. Theo truyền thuyết, ông là chồng của Etain và cai trị vùng đất của Mag Mor. Ông bị chột một mắt khi bị trúng một cây đũa thần bằng gỗ phỉ và sau đó, ông lại có thể nhìn được nhờ tài năng của Dian Cecht. Còn với Etain, bà được cho là người vợ thứ hai của Midir. Hôn nhân của họ gây ra không ít sự ghen tuông trong trái tim của người yêu cũ của Midir, Fumanach, nữ thần của sự ghen tuông nhỏ nhen. Với sự giúp đỡ từ các đồng minh, Fuamnach đã biến Etain thành một hồ nước.
Midir đã rất rối bời khi biết vợ mình mất tích, bắt đầu điều tra những kẻ khả nghi trong danh sách các vị thần. Để nắm phần chủ động của cuộc chơi, Fuamnach đã biến đổi Etain thành một con sâu và sau đó là một con ruồi ... Tuy nhiên, trong một lần không chú ý, Etain đã bay xuống cổ họng của Fuamnach khiến bà mang thai. Thế là Etain được sinh ra trong hình hài một con người và không còn nhớ gì về quá khứ. Rồi nhiều chi tiết dài dòng khác xảy ra nhưng cuối cùng, khi Midir chiến thằng Etain trong một ván cờ thần thánh, họ nhận ra nhau và có một cái kết có hậu.
Lá số VI này mang ý nghĩa tình yêu, tình bạn, sự gắn kết, đam mê hoặc những mối ràng buộc, cam kết, kì kiểm tra phải vượt qua.
Lá số VII là hình ảnh của vị thần hiếu chiến tên Nuadu. Theo thần thoại thì đây là vị thần chiến tranh, người đã bị mất đi quyền tối cao của mình và bị tàn tật do chiến tranh. Ông bị mất một cánh tay và may mắn được Dian Cecht chữa trị cho bằng một cánh tay bạc. Nuadu là một trong những Tuatha Dedanann và tham gia trận chiến nổi tiếng Moytura với Fir Bolg. Đây cũng chính là nơi mà ông bị mất cánh tay của mình. Nói thật thì chắc hồi đó người khuyết tật vẫn là đối tượng yếu thế và bị phân biệt nên dù là vị vua của vùng đất, ông vẫn phải rút về với người anh trai là Dian Cecht.
Trong khi đó, ác quỷ Bres đã tuyên bố Ireland là vùng đất của hắn. Lý do đưa ra là cho dù hắn có thể là một tên nửa người nửa quỷ và một đứa con hoang giết người, ít nhất hắn cũng có đầy đủ các tay. Nuada tội nghiệp của chúng ta phải chờ cho Tư pháp của Tuatha De Danann là Dept để lật đổ kẻ cướp ngôi và khôi phục ông về đúng chỗ của mình. Thậm chí sau đó ông không bao giờ nhận tiền đền bù.
Lá số VII mang ý nghĩa là những sự khám phá, những phần thưởng cũng như các bài kiểm tra, những thử thách khó khăn, những lỗi lầm.
Kết thúc hàng đầu của Bộ Đại Bí Mật trong bộ Tarot of Druids, chúng ta còn quá nhiều thứ để làm tiếp. Thực sự bài này phần nhiều chỉ nêu được thông tin về các vị thần mà chưa làm rõ được tại sao lại gắn lá đó với thần đó. Ngoài ra, có một chi tiết khá hay về sự xuất hiện của các con vật trong mỗi lá bài, liệu nó có điều gì đặc biệt? Hi vọng sớm có ai đó cùng nhau làm rõ điều này.
Nguyễn Như Thế Anh, thành viên Tarot Huyền Bí, một người say mê tarot tại Hà Nội. Bài viết mang quan điểm của tác giả.
